W Warszawie nie należy oddychać
W 2010 roku, na półmetku realizacji Programu Ochrony Powietrza, na wszystkich automatycznych stacjach pomiarowych w Warszawie zarejestrowano przekroczenia obowiązujących norm zawartości w powietrzu pyłu zawieszonego PM10, powodującego choroby nowotworowe oraz układów oddechowego i krążenia.
Co to jest PM10 i czym grozi?
Pył zawieszony to mieszanina drobnych cząstek o różnych rozmiarach i o różnym składzie chemicznym. Cząstki o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów (PM10) mogą wnikać do płuc, co powoduje poważne problemy zdrowotne, w szczególności u osób starszych oraz dzieci.
Groźna dla ludzi jest zwłaszcza tak zwana niska emisja – dawniej przede wszystkim ze spalania węgla w domowych piecach i lokalnych kotłowniach, obecnie głównie z silników spalinowych, w szczególności dieslowskich. W Warszawie za 67% emisji PM10 odpowiada ruch drogowy.
Przy wysokim stężeniu PM10 osoby z chorobami serca mogą odczuwać ból w klatce piersiowej, palpitacje serca, skrócenie oddechu, nadmierne zmęczenie. Osoby z chorobami dróg oddechowych mają trudności z oddychaniem, ataki kaszlu. Wysokie stężenia PM10 skutkują wzrostem liczby przypadków infekcji dróg oddechowych, arytmii, zawałów, astmy, raka płuc.
Europejska Agencja Środowiska (EEA – European Environmental Agency) szacuje, że PM10 odpowiada za ok. 370 tysięcy przedwczesnych zgonów rocznie na terenie UE, przede wszystkim na południu i na wschodzie Europy (w tym w Polsce).
Jakie są normy na PM10?
Poziom PM10 regulowany jest w dyrektywach unijnych 1999/30/EC i 96/62/EC. Ich implementacje w przepisach polskich zawiera rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U z 2008 r., Nr 47, poz. 281). Zgodnie z tymi normami:
1.Średni poziom PM10 w ciągu doby nie może przekraczać 50 μg/m3 cześciej niż 35 razy w ciągu roku.
2.Średni poziom PM10 w ciągu roku kalendarzowego nie może przekroczyć 40 μg/m3.
Kto monitoruje warszawskie powietrze?
Stan powietrza w Warszawie można sprawdzić korzystając z systemu monitoringu jakości powietrza, prowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie:
Za rok 2010 dane o poziomie PM10 dostępne są ze 4 automatycznych stacji pomiarowych. Nie ze wszystkich dostępny jest komplet danych – na stacji Warszawa Ursynów brakuje wyników dla PM10 z 27% dni, a na stacji Warszawa Tołstoja nawet dla 40% dni. Tym niemniej nawet te częściowe wyniki dają pogląd na katastrofalną jakość powietrza w mieście, w tym także w odległych od centrum obszarach.
Należy zauważyć, że przekroczenia norm były wykazywane już wcześniej. Dlatego od 31 grudnia 2007 roku w Warszawie obowiązuje Program Ochrony Powietrza [zobacz >>>], który miał do 2012 roku doprowadzić stołeczne powietrze do zdatności do spożycia. Po przekroczeniu półmetka widać jednak już, że działania władz w tym zakresie są nieskuteczne – częściowo dlatego, że program jest kiepski [zobacz >>>], a częściowo dlatego, że nie jest wdrażany.
Czym oddychaliśmy w 2010?
Stacja pomiarowa | Warszawa Tołstoja | Warszawa Komunikacyjna (al. Niepodległości) | Warszawa Targówek | Warszawa Ursynów | Norma |
---|---|---|---|---|---|
Dni z dobowym poziomem PM 10 w granicach dopuszczalnego | 182 | 187 | 260 | 222 | |
Dni z przekroczonym dobowym poziomem dopuszczalnym PM10 | 40 | 152 | 95 | 49 | max 35 |
Dni bez pomiaru | 147 | 29 | 14 | 97 | |
% dni z przekroczeniem poziomu dopuszczalnego | 18,0% | 44,8% | 26,8% | 18,1% | max 9,6% |
Średni poziom PM w ciągu roku [μg/m3] | 38,5 | 52,4 | 41,5 | 35,9 | max 40 |
Na wszystkich stacjach pomiarowych w Warszawie, dla których dostępne są dane o poziomie PM10, zarejestrowano złamanie pierwszej z wyżej wymienionych norm – na liczbę dni, w których przekroczony jest poziom dopuszczalny 50 μg/m3. Na stacji Warszawa Komunikacyjna takich dni w 2010 r. było aż 152!
Jeszcze gorzej sprawa wygląda, jeśli uwzględnimy braki w pomiarach na różnych stacjach. Procentowo dni z przekroczeniami poziomu 50 μg/m3 stanowiły od 18% (Warszawa Tołstoja, Warszawa Ursynów) do 45% (Warszawa Komunikacyjna) dni pomiarowych. Powinny – mniej niż 10%.
Co więcej, na stacjach Warszawa Komunikacyjna i Warszawa Targówek przekroczona została także norma na średni roczny poziom PM10 – 40 μg/m3. Na stacjach Warszawa Tołstoja i Warszawa Ursynów też niewiele zabrakło i niewykluczone, że gdyby pomiary były kompletne, ustrzelilibyśmy komplet przekroczeń.